3 دلیل عمده که موجب می شود با درس مساله داشته باشیم از دیدگاه دکتر هلاکوئی
مقدمه:
در این نوشتار بر آنیم تا شما را با یکی از مؤثرترین روش های علمی و روان شناختی در برنامه ریزی درسی مبتنی بر اصول رفتارگرایی بی.اف.اسکینر (B.F.Skinner) آشنا کنیم. تمام تلاش خود را خواهم نمود تا بیشتر به جنبه های کاربردی این روش بپردازم لکن برای عده ای از خوانندگان از قبیل مشاوران، معلمان،برنامه ریزان درسی و کلیه کسانی که به مباحث روان شناسی و تعلیم و تربیت علاقه مندند؛ ذکر پاره ای از مبانی علمی این مقوله خالی از لطف نمی باشد. امیدوارم که از حوصله داوطلبان عزیز کنکور که مخاطب اصلی این یادداشت میباشند فراتر نرود.
این روش برگرفته از روشهایی است که برای سنجش و درمان بسیاری از اختلالات رفتاری در برنامه های تغییر رفتار درمانی استفاده میگردد. در روش نظارت شخصی (self-monitoring) یا ثبت شخصی (self-recording) یا خود کنترلی (self-control) درمان جو – که در اینجا همان دانش آموز است- به مشاهده و ثبت رفتار خود میپردازد. در واقع این روش نوعی روش سنجش مستقیم رفتار توسط شخص رفتار کننده است. (در اینجا منظور از رفتار، مطالعه است.) با این حال علت اینکه آن را در زمره روش های سنجش غیرمستقیم قرار میدهند این است که در آن درمانگر یا یک مشاهده گر آموزش دیده به مشاهده و ثبت رفتار مددجو نمی پردازد . هنگامی که نتایج به دست آمده رضایت بخش نیست میتوان از تدابیری برای بهبود آن استفاده کرد. مثلاً به مددجو گفته شود کار ثبت رفتارش- در اینجا جدول برنامه ریزی هفتگی _ گاه به گاه بررسی خواهد شد.یا اینکه به وی برای ثبت دقیق رفتارش پاداش داد. در این صورت دقت مشاهدات و ثبت رفتار در او افزایش مییابد. یکی از ویژگی های این روش سنجش رفتاری این است که به خودی خود موجب بهبود رفتار میشود. در اینجا بهبود رفتار افزایش ساعات مطالعه و تقسیم درست فراوانی آن میان دروس مختلف است. همان طور که اگر شخص فربهی مرتباً میزان مصرف کالری های روزانه خود را زیر نظر بگیرد، این عمل به خودی خود در کاهش وزن او مؤثر خواهد بود. به این پدیده واکنش پذیری (reactivity) میگوئیم. یعنی ابزار سنجش ،خود باعث بهبود رفتار گشته است. (برای مطالعه بیشتر به کتاب تغییر رفتار و رفتار درمانی: نظریهها و روش ها،تالیف دکتر علی اکبر سیف ،نشر دوران مراجعه کنید.)
چگونگی استفاده از جدول:
همانطور که نمونه ای از جدول را در ذیل مشاهده میکنید.سطر های این جدول شامل دروس عمومی و اختصاصی شما و ستونها شامل ستون پیش بینی، روزهای هفته و ستون های جمع میباشد. شما میتوانید نمونه قابل چاپ جدول را از اینجا بردارید.
اکنون به شرح بخش های مختلف جدول خواهم پرداخت:
ستون دروس:
این ستونی است که شما نام دروس مورد مطالعه در رشته خودتان را خواهید نوشت برای نمونه من دروس مر بوط به رشته ریاضی را نوشته ام.
ستون پیش بینی:
در ابتدا ی هفته با توجه به شناختی که از خود در هفته های گذشته کسب کرده اید و برنامه ای که پیش رو دارید پیش بینی میکنید که هر درس را چقدر بخوانید. توجه داشته باشید که این عدد نه زیاد آرمانی باشد که دست نایافتنی باشد و نه خیلی دست پائین که شما را برای بهبود رفتار مطالعه تحریک نکند.
ستون های ایام هفته:
در این خانهها شما میزان مطالعه خود را پس از پایان آن یادداشت میکنید.مثلاً اگر شنبه ۱:۳۰ ساعت شیمی خوانده اید، ۳ ساعت حسابان و ۲ ساعت زبان آنها را مانند نمونه یادداشت کنید. این اعداد را میتوانید با دورنگ به تفکیک نوع مطالعه (تستی / تشریحی) یادداشت کنید.
ستون جمع تفکیکی:
در این ستون کل مطالعه یک درس در طول هفته به تفکیک نوع مطالعه یادداشت میشود. اکنون که ۹ ماه تا کنکور مانده است نسبت مطالعه تشریحی به تستی باید حدوداً ۳ به ۱ باشد و هرچه به کنکور نزدیکتر میشویم این نسبت به نسبت ۱ به ۱ نزدیک تر گردد.
ستون جمع کل:
این ستون حاصل جمع ساعات مطالعه تستی و مطالعه تشریحی است که در ستون قبل نوشته اید.
ستون معلم و کلاس:
در این ستون ساعات شرکت در کلاس های آموزشگاه و یا تدریس خصوصی خود را بنویسید. البته توصیه میگردد که بیش از دو نیم روز خود را برای این کار اختصاص ندهید.
ستون نمره تراز:
برای داوطلبانی که در آزمون های آزمایشی شرکت میکنند لازم است تا نمره تراز خود را در دروس مختلف پس از گرفتن کارنامه مربوط به آن هفته یادداشت کنند.این به شما کمک میکند تا بفهمید که در چه درسی باید بیشتر مطالعه کنید و نقاط ضعف و قوتتان کجاست. معمولاً داوطلبان به درسی بیشتر علاقه دارند و بیشتر مطالعه میکنند لذا نمره بهتری میگیرند و باز چنین نتیجه میگیرند که در این درس امکان پیشرفت بیشتری دارند.اما واقعیت چنین است که ستون نمره تراز و جمع کل است که مبنای تصمیم گیری شما برای هفته آینده خواهد بود.
سطر جمع کل:
این سطر نشان میدهد که در چه روزی چه میزان مطالعه داشته اید مسلماً ساعات
مطالعه در روزهای تعطیل برای دانش آموزان باید بیشتر از روزهایی باشد که
به مدرسه میروند.
سطر فوق برنامه:
ما به هیچ وجه اعتقاد نداریم که داوطلبان کنکور باید زندگی خود را تعطیل کرده و فقط درس بخوانند؛ بلکه این مهم است که بدانند هدف آنها قبولی در کنکور است و هر چه در این راستا به آنها کمک نماید به همین دلیل بقیه فعالیتها فرعی است و باید کنترل شود. لذا در این ستون ساعات رفتن به باشگاه،کلاس موسیقی و… را یادداشت کنید.به مرور خواهید دید که چه رابطه ای بین این عدد و پیشرفت درسی شما وجود دارد.
سطر خواب :
ساعات خواب خود را نیز بنویسید.باز هم میگویم این توصیه ناشیانه است که بگوئیم از خواب خود کم کنید تا بیشتر مطالعه کنید چرا که کیفیت مطالعه شما نیز افت خواهد کرد.برای افرادی در سنین شما با فعالیت متوسط ،روزانه ۶-۸ ساعت خواب کفایت میکند که میتواند خواب شب یا خواب وسط روز باشد. سعی کنید به جای اینکه شب بیدار بمانید و درس بخوانید صبحها زودتر بیدار شوید.
سطر تلویزیون:
این سطر شامل ساعات تماشای تلویزیون و استفاده از رایانه میگردد.به هیچ وجه جمع کل هفته در این ستون نباید دورقمی شود.این را بدانید که هر یک ساعت مشاهده تلویزیون یا مونیتور نه تنها یک ساعت از وقت مفید شما را هدر میدهد بلکه به اندازه نیم ساعت هم شما را خسته میکند. توصیه ما این است که برنامهها را به کمک جداول موجود در روزنامه جام جم یا سایت صدا و سیما انتخاب کرده و یک یا دو برنامه را مشاهده کنید.مثلاً یکشنبهها ساعت ۲۳:۱۵ شبکه سه فوتبال سری A باشگاه های ایتالیا و یا هرشب اخبار ساعت ۲۱ شبکه یک و یا… .
خانه قرمز رنگ:
این خانه مجموع ساعات مطالعه و به عبارتی خلاصه کار هفتگی شما را نشان میدهد.عدد مندرج در این خانه خوب است بین ۴۰ تا ۶۰ ساعت باشد. در یادداشت های آینده در مورد ویژگی های این جدول بیشتر خواهم نوشت.
نویسنده: روح الله آقا صادق
منبع: تبیان
اگر برای کنکور MBA در آزمون آتی خودتون را آماده می کنید، اگر دانشجوی MBA هستید و حسابی درگیر انجام پروژه های دانشگاهی هستید، اگر بعنوان یک مدیر اجرایی مجبور به گذراندن دوره ای جهت افزایش مهارت های کاری خودتون هستید و یا اگر یک احساس درونی شما را وادار به افزایش توانایی تان در حوزه هایی مانند فراگیری یک زبان جدید، یک نرم افزار کامپیوتری جدید و ... می کند. متوجه خواهید شما که همواره بعلت فقدان زمان و وقت لازم، یا در اجرای برنامه هایتان دچار مشکل می شوید و یا اینکه بطور کل قید آنها را خواهید زد. درست است که داشتن هدف در زندگی مهم است، اما به عقیده من در بسیاری از مواقع بعلت زمانبندی نامناسب کارهایمان، از رسیدن به هدفهایمان دور مانده ایم و یا اینکه راه رسیدن به آنها برای ما آنقدر مشکل شده است که درگیری در آنها حتی مار را از اجرای برنامه های روتین روزانه نیز واداشته است و به قول معروف ((از اینجا مانده و از آنجا رونده)) شده ایم.
تجربه چند ساله اخیر من، به من یاد داد که با زمان بندی درست، حتی امکان انجام چند کار همزمان نیز وجود خواهد داشت. بعد از تعیین هدف که باید دارای ویژگی های مشخصی مانند واقعی بودن، قابل دسترس بودن، مطابق و سازگار بودن با توانایی های شخص هدف گذار و ... باشد. برای اجرایی کردن آن استراتژی های و تاکتیک هایی را تعیین خواهید کرد. این ها مطالبی هستند که چنانچه وب را برای هدف گذاری، تعیین استراتژی مناسب و تاکتیک اجرایی موثر جستجو کنید به میلیون ها صفحه مرتبط برخواهید خورد. حتی برای مدیریت زمان نیز وبلاگ ها و سایت های بیشماری وجود دارند. هدف من در این پست درس دادن به شما در این رابطه نیست. هدف من بیان یک تجربه است که لااقل برای من خوب جواب داده است. برای این منظور خیلی ساده و بترتیب زیر عمل کنید:
-بجای برنامه ریزی روزانه یک برنامه هفتگی تعیین کنید تا از بار استرس کارهای روزانه که باعث قفل شدن مغزتون خواهد شد جلوگیری کنید. اما برای چشم انداز آن یک هدف، یک بازه چند ماهه و نهایتا یکساله برای پروژه های کوتاه مدت و میان مدتتون و یا بیشتر برای برنامه های بلند مدت و یا مدوام خودتون تعیین کنید.
-برنامه ریزی هفتگی بجای روزانه این انعطاف پذیری را دارد که اگر احیانا بعلت بروز یک برنامه غیر قابل پیش بینی مانند قطع برق در هنگام مطالعه شبانه شما و یا قطع اتصال اینترنت در حین انجام کارهای مرتبط با آن، بدون هیچگونه نگرانی وقت های خالی روزهای دیگر هفته را با آنها پر کتید و امشب را با خیالی راحت بخوابید تا استرس آن باعث خستگی مضاعف شما در روز بعد نشود.
-فرمول کار خیلی ساده است، شما در یک هفته 7 روز دارید و هر روز هم 24 ساعت است، پس بطور کل 168 ساعت خواهید داشت. همین اول کار 8*7 یا 56 ساعت آن را برای خواب و استراحت که به نظر من برای سلامتی آتی شما خیلی اهمیت داره بویژه برای افراد بالای 30 سال سن کم کنید. حالا 112 ساعت دارید. اگر قرار باشه روزی 8 ساعت هم کار کنید که معمولا ما ایرانی ها برای آن وقت هم اضافه می آوریم 48 ساعت هم برای آن کم کنید. پس حال تنها 64 ساعت باقی خواهد ماند. ((توصیه من به شما اینستکه کارهایی که نیاز به تمرکز کمتری دارند را در همین زمان های پرت کار در محل کار خودتون انجام دهید مانند Listening زبان به کمک MP3 یا بوسیله گوشی موبایلتون و یا بازدید سایت های خبری و چک کردن e-mail تون، این کار چون تحت شرایطی محدود انجام خواهد شد کم کم به شما یاد می دهد که بیهوده تو اینترنت وقت خودتون را تلف نکنید و از طرف دیگر در هزینه ای که برای آن در خانه در نظر گرفته اید هم صرفه جویی کنید)).
حالا 64 ساعت دارید که می تونید از آن 16 ساعت روز تعطیل آخر هفته را هم کم کنید(8 ساعت خواب را قبلا از آن کم کرده ایم). پس باقی موند 48 ساعت، خیلی عالی شد، 48 ساعت و 6 روز یعنی حتی اگر 4 ساعت را هم برای کارهای متفرقه اختصاص دهید 4 ساعت دیگر یا هفته ای 24 ساعت یا سالی 1268 ساعت می تونید مطالعه کنید و یا یک مهارت جدید را فراگیرید. باور کنید همین زمان هم بسیار فوق العاده است چون به مرور زمان آنقدر توانا خواهید شد که حتی از آن 4 ساعت اول که یرای کارهای روزانه کم کردید هم می تونید بطوری موثر برای کارهای با ارزش تر خودتون استفاده کنید(حاشیه ای مطمئن برای آینده). باور کنید با 4 ساعت وقت گذاشتن بطور مجزا برای 6 روز هفته کاری خودتون ظرف حداکثر سه سال آینده یک متخصص در حوزه خودتون خواهید بود. حالا اگر شما یک فارغ التحصیل یا شاغل زیر 28 سال باشید تا 35 سالگی خود که مرز شروع حرفه ای شدن برای ما ایرانی هاست 7*1268یا 7786 ساعت مطالعه کرده اید. این شاید برای مطالعه تعداد 185 کتاب 200 تا 400 صفحه ای با فونت عادی کافی باشد. این یعنی یک متخصص با دانش ، موفق و از همه مهمتر با اعتماد به نفس زیاد. فقط 6 ماه این برنامه را امتحان کنید بعد چنان اعتیاد پیدا می کنید که دیگر حتی تلویزیون هم تماشا نمی کنید کاری که من انجام دادم و شد.
http://www.iranmba.blogfa.com
برای اینکه
به این امر واقف شوم که چقدر از زمان و سرمایه وجودی خودم اطلاع دارم، بدون
درنگ به این سوالات پاسخ می دهم:
1. یک روز چند ساعت است؟
24
2. در یک روز چند ساعت خواب طبیعی دارید؟
8
3. در یک روز چند ساعت رفت و آمد میکنید؟
4. در یک روز چند ساعت صرف غذا خوردن میکنید؟
5. در یک روز چند ساعت اوقات فراغت دارید؟
6. در یک روز چند ساعت مطالعه میکنید؟
7. در یک روز چند ساعت به نظافت شخصی اختصاص میدهید؟